Święty Benedykt urodził się w Nursji (środkowe Włochy) około 480 roku. Wiadomości o nim czerpiemy przede wszystkim z Drugiej Księgi Dialogów św. Grzegorza Wielkiego (540-604), pierwszego papieża naszego Zakonu.
Życie i działalność św. Benedykta przypadały na czasy wyjątkowe. Osłabione wewnętrznymi walkami społeczeństwo rzymskie nie potrafiło obronić państwa przed napływem ludów barbarzyńskich - Wizygotów, Wandalów, Hunów. Tuż przed narodzeniem świętego Cesarstwo Zachodniorzymskie przestało istnieć i Europa została dotknięta wielkim kryzysem.
Benedykt pochodził z zamożnej rodziny i dzięki temu został wysłany do Rzymu celem uzupełnienia wykształcenia. Święty porzucił wkrótce studia, a uciekając od miejskiego zgiełku schronił się w surowej grocie w Subiaco (72 km od Rzymu). Skrył się przed pokusami i przyjemnościami, jakie nęciły studentów Wiecznego Miasta. Początkowo odwiedzał go jedynie zaprzyjaźniony mnich Roman, który udzielił mu pierwszych nauk ascetycznych. W pustelni po pewnym czasie odnaleźli go pasterze. Z biegiem czasu młody pustelnik stawał się coraz bardziej znany. „(…) Odwiedzali go (…) liczni ludzie, którzy dostarczali mu pożywienia dla ciała, sami zaś z ust jego otrzymywali i w sercach swoich unosili pokarm duchowy”.
Na prośbę mnichów z pobliskiego klasztoru w Vicovaro Benedykt został ich opatem. Początkowo odmawiał „przewidując, że ich sposób życia z jego własnym nie może się zgodzić, lecz wreszcie ustąpił pokonany wytrwałym naleganiem”. Jego rzetelność, dbałość o zachowanie reguły zaskoczyły mnichów i wywołały spisek. Podjęta próba otrucia świętego nie powiodła się.
Benedykt powrócił do groty w Subiaco, lecz wkrótce okazało się że życie pustelnicze nie jest jego powołaniem. W niedługim czasie zaczęli ściągać do niego nowi uczniowie, opuścił więc samotnię i rozpoczął życie wspólnotowe.
Wraz ze swymi uczniami założył „Szkołę Służby Pańskiej”, była to początkowo niewielka społeczność chrześcijańska, składającą się z kilku klasztorów. Według słów papieża Pawła VI królowały tam „Miłość, posłuszeństwo, niewinność, duch wolności w stosunku do rzeczy (…) krótko mówiąc Ewangelia”.
Ostatni (dwunasty) z klasztorów, założył Benedykt na wzgórzu Monte Cassino. Tu zredagował słynną Regułę, zaczynającą się słowami: „Słuchaj synu nauk mistrza, nakłoń ku nim ucho swego serca”. W czasach, gdy święty tworzył Regułę mnisi i mniszki często praktykowali surowe umartwienia (np. wielodniowe posty, ograniczenia snu). Benedykt świadomie zrezygnował z większości praktyk tego typu, a położył nacisk na kształtowanie ducha przez posłuszeństwo i pokorę. Mnich kierujący się w życiu Regułą staje się powoli człowiekiem błogosławieństw (por. Mt 5,1-12).
Reguła św. Benedykta przez wiele wieków kształtowała styl życia zakonnego w Europie. Przypomniał o tym papież Paweł VI ogłaszając Ojca mnichów w 1964 r. patronem Europy. 11 lipca Kościół obchodzi święto św. Benedykta, jako patrona Europy.
